Dnia 23 lutego 2024 roku obchodzimy Ogólnopolski Dzień Walki z Depresją. Został on ustanowiony przez Ministra Zdrowia w 2001 roku. Według Światowej Organizacji Zdrowia depresja jest czwartą najpoważniejszą chorobą na świecie i jedną z głównych przyczyn samobójstw. Celem tego dnia jest upowszechnienie wiedzy na temat depresji i zachęcenie chorych do leczenia.
Czym jest depresja?
Obecnie depresja zajmuje czwarte miejsce na liście najpoważniejszych problemów zdrowotnych świata. W depresji prawie zawsze występuje smutek, jednak bardzo często nie oznacza on depresji. Każdy człowiek bywa czasem smutny, nie wskazuje to jednak na to, że choruje na depresję. Ważne jest jego nasilenie i czas trwania – jeśli ktoś stale (przez większą część dnia, min. 2 tyg.) odczuwa głęboki smutek, który nie podlega w zasadzie modyfikacjom przez zewnętrzne okoliczności, to prawdopodobnie możemy mieć już do czynienia z depresją. Depresja to grupa różnych zaburzeń o podobnych objawach, zarówno psychicznych, jak i fizycznych – obniżony nastrój to tylko jedna z nich.
Objawy depresji
Pierwotne przyczyny depresji są w przeważającej mierze biologiczne, często uwarunkowane genetycznie, niecywilizacyjnie, chociaż stres, ciągła presja czasu i przepracowanie mogą się do niej przyczynić. Wystąpienie depresji ma związek m.in. z zaburzeniami w wydzielaniu i przepływie neuroprzekaźników w mózgu. Zaburzenie to może dotknąć każdego, niezależnie od wieku. Wystąpienie objawów depresji ma związek z indywidualną podatnością i możliwościami psychicznymi danej osoby.
Zwykle u pacjenta występuje kilka objawów, choć nie wszystkie muszą wystąpić równocześnie. Aby świadczyły o chorobie, muszą utrzymać się co najmniej dwa tygodnie.
Profilaktyka depresji
Skuteczna profilaktyka depresji dotyczy kształtowania świadomości na temat specyfiki tej choroby oraz promocji zdrowia psychicznego. Tak zwana profilaktyka pozytywna dąży do tego, by zagrożone grupy stały się bardziej odporne, wzmacnia czynniki oraz procesy, które sprzyjają zdrowiu. Dlatego wśród rekomendowanych zachowań wymienia się te, które mieszczą się w formule: prowadzenie zdrowego i higienicznego stylu życia. Przemęczenie i zbyt krótki sen, to czynniki, które negatywnie wpływają na nastrój i powodują przygnębienie. Idealny sen powinien trwać 8 godzin dziennie – choć wiadomo, że dla każdego człowieka optymalna liczba godzin snu jest inna. Aktyny tryb życia pomaga zmniejszyć nasilenie depresji, ale także przyczynia się do jej zapobiegania. Ćwiczenia fizyczne mają pozytywny wpływ na ciało i umysł, dzięki nim wytwarzają się endorfiny – hormony szczęścia. Ograniczenie stresów jest zbawienne. Podchodzenie do nich z większym dystansem i umiejętne ich interpretowanie sprzyja zachowaniu zdrowia psychicznego. Zwłaszcza w przypadku osób starszych, że wiek podeszły to już znacząca predyspozycja do depresji, dlatego najbardziej istotnym czynnikiem profilaktycznym depresji jest zapewnienie wsparcia emocjonalnego i poczucia, że osoba w wieku podeszłym jest potrzebna, że nie jest sama.
Podstawowe przykazania dla osoby, która chce pomagać choremu na depresję:
- Nie bądź zbyt szybki, nie przytłaczaj chorego rozpędem i rozmachem swego działania.
- Nie rób za pacjenta wszystkiego, pozostaw margines dla jego aktywności.
- Nie uszczęśliwiaj na siłę. Uzgadniaj z pacjentem zakres i kierunek pomocy.
- Bądź wytrwały.
- Unikaj łatwego pocieszania i komunałów. To bardzo zraża osoby chore i sprawia, że czują się jeszcze bardziej niezrozumiane i samotne. Równocześnie nastaw się na to, że wielokrotnie trzeba będzie zapewniać – „tak, wyzdrowiejesz; tak, to ci przejdzie” i nie tracić przy tym cierpliwości.
- Nie podważaj autorytetu lekarza. Ważne, aby pacjent mu wierzył.
- Nie obawiaj się informować lekarza, jeśli pacjent będzie wypowiadał myśli samobójcze, nawet gdyby sam chory prosił o zachowanie tajemnicy. W takiej sytuacji nie wolno zachowywać tajemnicy, ponieważ może to być bardzo niebezpieczne.
